Meest populaire voornamen in 2024: “De keuze kan als zeer persoonlijk worden ervaren, maar toch zullen veel ouders dezelfde keuze maken.”

Wat worden de babynamen in 2024? Op 9 juli presenteerde het Franse Nationaal Instituut voor de Statistiek (INSEE) de lijst met de populairste voornamen in Frankrijk van vorig jaar. Louise, Jade en Ambre stonden bovenaan bij de meisjes; Gabriel, Raphaël en Louis bij de jongens. Het Instituut voor de Statistiek heeft deze rangschikking ook per regio uitgesplitst, maar op een paar uitzonderingen na komen dezelfde voornamen in heel Frankrijk terug.

Baptiste Coulmont, hoogleraar sociologie aan de Ecole Normale Supérieure Paris-Saclay, vertelt aan "Libé" over de achtergronden van de keuzes van ouders.

Hoe kunnen we deze uniformiteit in Frankrijk verklaren?

Er is al een significante bias: de meest gegeven voornamen komen overeen met een minderheid, een derde van de geboorten in de eerste 50. Om de top te bereiken, moeten ze zich bewezen hebben en door een groot aantal mensen gewaardeerd worden. Het is bovendien best interessant: de keuze van een voornaam kan als zeer persoonlijk worden ervaren , maar toch kiezen veel ouders dezelfde voornaam. Dit laat duidelijk zien dat er iets externs aan hen is. Want als we een voornaam willen kiezen, kijken we naar de voornamen die het jaar ervoor zijn gegeven, we denken na over de namen die in onze omgeving circuleren... De invloeden veranderen, maar niet veel op de korte termijn. Vandaar deze stabiliteit over het hele grondgebied en van jaar tot jaar.

Als je Gabin, Noah, Elio, Liam en Maël neemt [onder de populairste in 2024, noot van de redactie] , dan is er een consensus. Maar stel je twintig jaar geleden eens voor, ze zouden als vreemd zijn ervaren. Natuurlijk zullen er voornamen opduiken, ik denk bijvoorbeeld aan Elio – een korte naam, die momenteel de voorkeur heeft, met een uitgang die vaak bij jongens voorkomt. Maar we hebben het regelmatig over de terugkeer van oude namen… en dit fenomeen is heel gebruikelijk: we hadden het er in de jaren 50 al over! We maken van iets ouds iets nieuws, als het oude maar oud genoeg is. Dat werkt niet bij Christophe en Christian, oude namen die te recent zijn en daardoor ouderwets klinken. Maar voor Léon, Jules of Marceau wel. Deze uniformiteit is dus niet nieuw. We merken zelfs dat er tegenwoordig iets meer variatie in voornamen is dan vroeger – iets wat deze ranglijst niet kan aantonen.

Is er tegenwoordig een grotere zoektocht naar originaliteit?

De verscheidenheid nam toe vanaf de Tweede Wereldoorlog, maar vooral vanaf 1993: vanaf die datum was er geen voorafgaande controle meer door de ambtenaar van de burgerlijke stand , waardoor ouders vrijer waren in de keuze van de voornaam en de schrijfwijze ervan. Maar verschillende voornamen zijn niet per se een kwestie van originaliteit. Het hangt vooral samen met het feit dat we elkaar tegenwoordig in alle omstandigheden van het sociale leven bij onze voornaam noemen; de voornaam heeft de functie gekregen die de achternaam veertig of vijftig jaar geleden had. Het feit dat een zeldzamere voornaam wordt gekozen, maakt het dus ook mogelijk dat deze op zichzelf voldoende is om iemand te onderscheiden.

Hebben nationale of mondiale gebeurtenissen of de popcultuur een belangrijke invloed?

Er zijn effecten van tv-series, filmacteurs, videogamepersonages... Een voornaam kan 50 keer per jaar gegeven worden, en het ene jaar wordt hij 350 keer gegeven omdat er een liedje met die naam in de titel was. Maar het effect is van korte duur en niet enorm. Na de overwinning op het WK van 2018 werden er het jaar daarop een paar honderd Kylians extra geboren, daarna viel het terug. 500 extra voornamen is bijvoorbeeld niet belachelijk; de kinderen die hem dragen, worden geassocieerd met deze gebeurtenis, zoals de kleine Zinédines die in 1998 werden geboren, maar het verandert de algemene structuur niet. En het werkt niet met een geheel nieuwe voornaam, of een die als te oud zou worden beschouwd - een film met een jong persoon genaamd Johnny gaat deze voornaam niet nieuw leven inblazen.

Is de voornaam niet ook een vorm van sociale markering?

Natuurlijk. Denk aan een groep namen zoals Oscar, Auguste, Charles, Ambroise, en wiens sociale positie bepaald zou moeten worden, en we zouden meer neigen naar een lijst van polytechnici. Sociale groepen kijken naar elkaar en willen hun kind misschien wel of niet associëren met een andere groep. Als de voornaam verwijst naar een groep onderaan het sociale spectrum, zal deze minder populair zijn bij anderen. Zo krijgen sommigen een connotatie en worden ze bijna ondraaglijk in bepaalde kringen. Zo zouden de voornamen Julia, Alma en Alba de meerderheid in de jaren vijftig niet hebben aangesproken, omdat ze een mediterrane, Noord-Italiaanse klank hebben, die het beeld van de Italiaanse arbeider kon oproepen. Dit is vandaag de dag niet meer het geval. Nu zien we hetzelfde met voornamen uit Noord-Afrika. Zelfs namen met meer vloeiende oorsprong kunnen deze connotatie hebben: Yanis was een Griekse naam, zodra immigranten of afstammelingen van immigranten uit Noord-Afrika deze begonnen te gebruiken, hield de rest van de bevolking ermee op.

Er zit een interactief element in de keuze van voornamen, dat deze ranglijst nauwelijks onthult. Afgezien van een paar specifieke gebieden, zoals de regio Île-de-France bijvoorbeeld, met Seine-Saint-Denis, dat de bijzonderheid heeft dat het op lokaal niveau een meerderheidsbevolking heeft, maar op nationaal niveau een minderheid.

Is het gebrek aan algemene verschillen tussen regio's een teken van het verdwijnen van de regionale identiteit?

We zien eigenlijk weinig verschillen tussen departementen in de meest voorkomende voornamen. Maar regionale identiteit wordt niet altijd door de voornaam gekenmerkt. In Bretagne komt identiteitsmarkering grotendeels tot uiting door het vernoemen van zoon Ewen en dochter Gwenaëlle. Maar de trend voor Bretonse namen is sinds begin jaren 2000 enigszins afgenomen. Dit betekent niet dat er minder Bretonse identiteit is; het komt waarschijnlijk door iets anders. In de Elzas, zelfs al zullen sommige mensen dagelijks Elzasser blijven spreken, heeft de voornaam in het bevolkingsregister een klassieke Franse spelling – het zijn de verkleinwoorden die een Elzasser ondertoon kunnen hebben. Lokale identiteit wordt ook uitgedrukt door het accent, de keuken, de gevels van huizen en verenigingslidmaatschappen.

De voornaamclassificatie van het INSEE biedt zeer weinig informatie (zoals beroep, opleidingsniveau van de ouders, achternaam, buurt, enz.). De analyses die met dit bestand alleen kunnen worden uitgevoerd, zijn beperkt.